LIEGENDE RECHTERS

Door dr. Jose Eustatia (Willemstad, Curaçao)

Volgens mr. CHWM (Kees) Sterk, tot 31 december 2019 lid van de Raad voor de rechtspraak, voelen rechters zich steeds onbehaaglijker. Ze vinden dat politici meer en meer hun integriteit ter discussie stellen.

Dat rechters in Nederland zich steeds minder op hun gemak voelen, komt omdat ze niet gewend zijn aan tegenspraak. Rechters wanen zich nog steeds goden op de Olympus. Ze   weten zich ingebed in een samenleving waarin is afgesproken dat hun uitspraken als dogma’s moeten worden beschouwd. Dogma’s waartegen publiekelijk verzet not done is: alle Nederlandse rechters zijn immers integer en onschendbaar.  Nog steeds geldt dat waar sprake is van kritiek op de rechterlijke macht, dit hooghartig door politiek en pers wordt genegeerd.  Het komt dan ook uiterst zelden voor dat een Nederlandstalige krant een kritisch commentaar op een rechter of een vonnis publiceert. Het Antilliaans Dagblad heeft de bij de MSM bestaande omerta doorbroken. Een ingezonden artikel waarin ik ongezouten kritiek op foute rechters en hun foute uitspraken uitte, werd tot mijn eigen verbazing, integraal geplaatst. Maar het dagblad kon het natuurlijk niet laten zich toch als “rechtersfluisteraar” op te stellen. Ik werd zonder dat inhoudelijk op mijn  artikel werd ingegaan,  in een redactioneel commentaar weggezet ”als gefrustreerde slechte verliezer, die er beter aan deed de rechterlijke macht te koesteren”. Een commentaar dat door iedereen die mijn artikel echt goed had gelezen, als strooplikkerij zal zijn ervaren. Dit althans volgens diverse persoonlijke mededelingen.  Het Antilliaans Dagblad is kennelijk zélf tot die conclusie gekomen. De redactie plaatste immers daarna een artikel van ir. A. Peters, waarin het redactioneel commentaar volledig onderuit werd gehaald.                                           

Het Antilliaans Dagblad verdient al bij al toch een groot compliment voor de getoonde openheid en sportiviteit.                       

Het tij begint heel langzaam te keren. Want voor het eerst bereiken artikelen waarin vraagtekens worden geplaatst bij de  zgn. onaantastbare rechterlijke integriteit, niet alleen een lokaal dagblad in Caribisch Nederland, maar wordt ook een zeer kritisch artikel over de rechterlijke macht in het prestigieuze Nederlands Juristenblad gepubliceerd

Een ontwikkeling die in justitiële kringen ongetwijfeld als een regelrechte gruwel zal zijn ervaren.

Het valt op dat geen enkele rechter zich ooit heeft afgevraagd waaraan rechters het privilege danken dat hun uitspraken niet weersproken mogen worden. Er zijn geen andere functionarissen die aan een ambtseed gebonden zijn, die dat voorrecht genieten. In  justitiële kringen blijft men het standpunt innemen dat er een blind vertrouwen moet zijn in de  werking van de rechtspraak.

Mr. Sterk beschouwt kritiek op rechters  kennelijk als per definitie ongefundeerd. Er is in zijn betoog zelfs een lichte  ondertoon van dreiging: ongefundeerde kritiek zou het vertrouwen in de rechtspraak bedreigen en ondermijning van de rechtstaat als kwaad gevolg hebben.        

 Bij mr. Sterk en veel Nederlandse rechters zou het onbehaaglijk gevoel bestaan dat de massaliteit van de kritiek toeneemt (dat is inderdaad zo), en dat (hoe is het toch mogelijk?) bijna niemand het voor het instituut van de rechtspraak opneemt.

Ik stel daar tegenover dat het al te gemakkelijk is om elke kritiek op de rechterlijke macht als ongefundeerde kritiek weg te zetten. Deze opstelling  illustreert de waan van de justitiële denkwereld. De Raad voor de Rechtspraak beschouwt de integriteit van de Nederlandse rechter als door God gegeven en dus niet ter discussie staand. Niet veel verschillend van de leerstellingen van  de katholieke kerk die zich niet van de wijs laat brengen door wat zij vooral als “betreurenswaardige incidenten” beschouwt.

Ik ben het absoluut oneens met de stelling van mr. Sterk dat kritiek en met name openbare kritiek op rechters slechts naar de doodlopende straat van de ondermijnde rechtstaat leidt. Dat is niet anders dan een poging de kritische burger de mond te snoeren. In tegendeel, ik vind dat de door mr. Sterk in de praktijk gebrachte denkwijze er juist voor zorgt dat de deur wagenwijd open wordt gezet voor minder stabiele en sneller tot integriteitsschending neigende rechters. Die menen immers dat zij binnen de setting van Mr. Sterk onkwetsbaar zijn.

Rechters komen niet van de Olympus. Rechters zijn mensen zo  als u en ik; geen enkel menselijk tekort is hun vreemd.

Het blind vertrouwen dat van de goegemeente wordt verwacht schuurt met het toenemend aantal op vooral social media en private web sites verschijnende artikelen waarin luid geklaagd wordt over partijdige, foute en soms zelfs corrupte rechtspraak.

Mr. Sterk volstaat echter met alleen de na URGENDA in politieke kringen opgelaaide discussie als de oorzaak van het kwaad aan te merken. Mr. Sterk gaat daarbij volledig voorbij aan een ontwikkeling waarvan hij met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid weet heeft, maar die hij gemakshalve weg wil moffelen. Zou mr. Sterk echt niet op de hoogte zijn van de in aantal toenemende kritische geluiden van personen die zich door een rechter belazerd voelen? De Raad voor de Rechtspraak is middels haar vicevoorzitter hoog in de boom geklommen om politici die het wagen om te twijfelen aan de integriteit van  de rechterlijke macht tot de orde te roepen. Waarom dan geen aandacht besteed aan die klagers die  zich op verschillende niveaus met zeer ernstige kritiek op partijdige en soms zelfs als corrupt aangeduide rechters hebben laten horen?  Of is mr. Sterk van mening dat in die gevallen met weg kijken en ontkennen kan worden volstaan?

Ik zou me als niet jurist niet wagen om met mr. Sterk of met een van de rechters uit zijn gevolg de juridische degens te kruisen. Maar het gaat bij mij en de andere klagers die protest aantekenen tegen een rechter of een door de rechter uitgesproken vonnis, nooit over juristerij of ander spitsvondigheid. Bij hun gaat het om simpeler zaken zoals onder andere aantoonbare partijdigheid en bedrog; vervalste proces-verbalen en andere vormen van valsheid in geschrifte en weggemoffelde bewijsstukken. Simpele zaken die aan de keukentafel besproken kunnen worden. Zaken waarvan klagers menen dat deze met de hen ter beschikking zijnde  bewijsstukken niet door mr. Sterk kunnen worden ontkend.

Neem als een van de twee door mij aan te halen lichtende voorbeelden om te beginnen het geval van de Almelose kinderrechter. Het is zelden dat een klager een beroep kan doen op een geluidsdrager waarmee een opgenomen gesprek kan dienen als bewijsmiddel om een foute rechter te ontmaskeren.

Dat lijkt wel het geval  te zijn in de aangekondigde zaak van mr. Sebas Diekstra tegen een liegende rechter Volgens Diekstra en zijn cliënten heeft een kinderrechter in Almelo aantoonbaar gelogen over het verloop van een zitting die ging over de uit huisplaatsing van twee jonge kinderen.  Het bewijs van de veronderstelde door de rechter gedebiteerde leugens wordt volgens Diekstra geleverd door een heimelijke audio opname. Diekstra heeft de rechter van valsheid in geschrifte en mogelijk meineed beschuldigd.

Maar nóg spraakmakender is het geval van de liegende rechter in een zaak die in februari 2019 werd aangespannen door advocaat Yehudi Moszkowicz De rechtbank Overijssel zou volgens Moszkowicz valsheid in geschrifte hebben gepleegd door het verslag van een rechtszitting te vervalsen.       

De wrakingskamer gaf advocaat Yehudi Moszkowicz gelijk in zijn stelling dat de rechter loog over een proces-verbaal in de zaak. De betreffende rechter werd door zijn collega’s van wege valsheid in geschrifte van de zaak afgehaald. Ook deze zaak werd gewonnen vanwege de beschikbaarheid van camerabeelden. En dan hebben we het nog niet gehad over de liegende rechter Westenberg en de door P. Groot in zijn boek aangeklaagde bij hypotheekfraude betrokken rechters. We hebben het dan ook niet gehad over de talrijke klachten over foute rechtspraak die in de vorm van artikelen op social media en op private web sites zijn geplaatst. Zijn al deze berichten soms aan de aandacht van mr. Sterk en zijn gevolg van ca. 2500 rechters ontsnapt?                                                                                           

Deze berichten zijn naar mijn smaak een ernstiger bedreiging voor de krampachtig in leven gehouden mythe van de absolute integere Nederlandse rechter dan het opgeblazen rumoer rondom URGENDA.  Want hoeveel rechters zullen niet aan wraking en veroordeling zijn ontsnapt, omdat hun leugens niet ontmaskerd konden worden. Hoe de rechter die bewijsstukken onder het tapijt veegt te ontmaskeren als de rechter altijd gelijk heeft en altijd gelijk krijgt.  Deze klagers blijven roependen in de woestijn omdat zij bij het ontbreken van camerabeelden niets kunnen bewijzen.

De mythe van de absolute integriteit van de Nederlandse rechter lijkt de spot te drijven met houdbaarheidsdata.

Het is echter de vraag “hoe lang nog”.