Zo’n arme frêle freule

In de Beekdaeler van 30 maart 2021 geeft mr. Jetten een beschouwing over de “uitglijder” van   Kajsa Ollongren.

Door mr. J.J.A. Jetten

In 1970 kwam het onvolprezen Farce majeure met een lied over de Tweede Kamer dat nog lang in het collectief geheugen zou blijven. Het heette “’t is gekkenwerk” naar een uitspraak van jonkvrouw mr. Christine Wilhelmine Isabelle Wttewaall van Stoetwegen (1901-1986), destijds Kamerlid namens de Christelijk Historische Unie. In haar laatste jaren als Kamerlid ging bij haar de ouderdom soms wel een rol spelen. Op 26 november 1970, een maand vóór haar 70e verjaardag, liep een debat over enkele belastingvoorstellen uit tot diep in de nachtelijke uurtjes. Bij verschillende Kamerleden sloeg de vermoeidheid zichtbaar toe, ook bij Wttewaall van Stoetwegen. De freule sprak toen volgens de Handelingen de gedenkwaardige woorden: “Overal in de wandelgangen hoor je: dit is gekkenwerk. Ik stel voor, thans de vergadering te sluiten.” Prompt kwam het satirisch programma met het lied, waarvan het eerste couplet en refrein luidt:

“Waken in de tweede kamer
Tweede slaapkamer van ’t land
Wakker blijven door de hamer
In Van Tiel, in Van Tiel, in Van Tiel’s bedreven hand
Leden die de ogen sluiten
Hier en daar een snurk, een gaap
Nu en dan praat er een luid en
Onverstaanbaar in z’n slaap

’t Is gekkenwerk, ’t is gekkenwerk, zo’n arme frêle freule
Het is toch om te heule
En zelfs al ben je reuze sterk
Voor ieder lid is ’t gekkenwerk
Het vergt te veel van ieders kracht
’t Is gekkenwerk, ’t is gekkenwerk, ’t is gekkenwerk zo’n nacht”

De toenmalige Kamervoorzitter was mr. Frans Joseph Frits Maria van Thiel (1906-1993), maar je zou regel 4 heel gemakkelijk kunnen vervangen door:

“In A rib, in A rib, in A rib’s bedreven hand”

want de tekst is na ruim 50 jaar nog steeds actueel. Zo is weer er een jonkvrouw, die ook mag worden aangesproken als freule en die alles weet van gekkenwerk: jonkvrouw drs. Karin Hildur (Kajsa) Ollongren, Zij was samen met Eerste Kamerlid en oud-minister Annemarie Jorritsma-Lebbink verkenner voor een nieuw kabinet. Toen kreeg ze opeens corona en moest ze halsoverkop het Kamergebouw verlaten. Met een bundel paperassen in haar hand snelde ze naar de gereedstaande dienstauto. Deze aftocht werd door een ANP-fotograaf vastgelegd. Na uitvergroting bleek de tekst op het eerste vel zo explosief te zijn dat er op het Binnenhof een heksenketel uitbrak, zoals zelden tevoren. Iedereen sprak er schande van. Teksten zijn tijdens de formatie gewild omdat ze uiterst geheim worden gehouden en dat had de arme frêle freule kunnen weten uit haar ambtenarentijd op Algemene Zaken. Van juni tot oktober 2010 was Ollongren secretaris van de kabinetsformatie die resulteerde in Rutte 1. Toen ging het ook al niet zo gladjes en er heerste niet eens corona. Bij de formatie van Rutte 3 in 2017 maakte Kamerlid Bram van Ojik van Groen Links dezelfde fout  als de freule door formatiedocumenten met de leesbare kant vóór onder zijn arm te dragen. Dat werd hem toen nog vergeven, maar nu plofte de formatie en het broze vertrouwen verdween onbarmhartig snel.

Het meest pijnlijke was de opmerking: ”Positie Omtzigt, functie elders”. Ik heb eens gekeken hoeveel voorkeurstemmen Pieter Omtzigt had. Dat waren er 342,472, goed voor bijna vijf volle zetels. Kajsa Ollongren had er 3123, nog geen 1% van wat Omtzigt had. Daarmee is duidelijk, dat bij die vier woedende woorden een heleboel sentiment heeft meegespeeld om een lastig kamerlid reeds bij voorbaat af te voeren. Ook al ben je van adel, niets menselijks is deze jonkvrouw vreemd. Kinnesinne, afgunst wellicht?  ’t Is gekkenwerk, ’t is gekkenwerk, zo’n arme frêle freule. Het is toch om te heule. Want hoe kan die opmerking over Omtzigt anders gelezen worden, dan dat het lastig gevonden Kamerlid thuis zit van alle dolken in zijn rechte rug? En dat Haagse politieke kopstukken onbeschroomd proberen hem keihard uit te weg te ruimen. Want Kamerleden die hun controlerende taak serieus nemen, dat kunnen ze er in Rutte IV niet bij hebben. Twee trouwe paladijnen van Mark Rutte, Jorritsma en Ollongren, zouden dat varkentje wel even wassen. Ook al zat Jorritsma dagenlang met een coronapatiënt in één kamer, in quarantaine gaan vond ze niet nodig. Dat gold ook voor alle fractievoorzitters die op bezoek waren geweest, al dan niet met gebak. Waarom hadden ze de corona-app van Hugo de Jonge niet geïnstalleerd? Wat is dat toch met die eigenwijze bestuurders, die vinden dat zij zich niet aan de regels hoeven te houden die bedoeld zijn voor het hele Nederlandse volk? Alleen Ferd Grapperhaus gaat met Jaïr Ferwerda naar de katholieke kerk om barmhartigheid af te smeken.

Gelukkig heeft Pieter in Enschedé zijn trouwe echtgenote Ayfer Koç (Kots) die zorgt dat zijn hoofd niet te hoog boven het maaiveld uitsteekt. Zij is niet van adel, maar een Syrische vluchteling die alles weet van onderduiken. De freule is positief getest en is pas 57 jaar. Te vroeg om dood te gaan. Ze komt nog niet in aanmerking voor de pil van Pia Dijkstra, het voltooide leven, dan moet je 75+ zijn. Maar haar politieke loopbaan is zeker wel voltooid.

Jacques