“Voedselveiligheid” in Nederland bedreigt de volksgezondheid

Door Jack Gommers

De bescherming van voedselveiligheid komt wereldwijd steeds meer in de belangstelling te staan. Regeringen zijn echter lang niet altijd bereid de kant van de ingezetenen  te kiezen wanneer er gevaar dreigt voor de voedselveiligheid.  In Nederland botsen de belangen van ingezetenen en commercie regelmatig, zonder dat de overheid nu een zeer slagvaardig beleid plaatst tegenover de gevolgen voor de consument, van weer een nieuw voedselveiligheidsschandaal. Ook supranationale overheidsinstanties doen bij zulke gelegenheden nog wel eens een oogje dicht, om geen partij te hoeven kiezen. Recentelijk speelde in Nederland nog de fipronil-kwestie, die de gemoederen in sterke beroering bracht. Steeds is er dan een derde partij nodig die de overheid moet wijzen op zijn verantwoordelijkheid in de handhaving van wetten en regels.

In 2002 kregen duizenden boeren op hun veebedrijven te maken met de grootschalige verontreiniging van veevoeder, met MPA (Medroxy Progesteron Acetaat) en 17-beta-oestradiol, twee afvalstoffen die vrijkwamen bij de productie van een anticonceptiepil , gefabriceerd door het Ierse bedrijf Wyeth, nu onderdeel van Pfizer. Hoewel  de verantwoordelijke landbouwminister van destijds, Brinkhorst  van D66, al met zoveel woorden had toegegeven dat er sprake was van een sector-brede, systematische vervuiling van de Nederlandse veevoederbranche, slaagde zijn opvolger Veerman (CDA) er alsnog in deze ontboezeming onder het vloerkleed te vegen. Tegenover het Parlement en de Europese Commissie wist hij de vervuiling te presenteren als één enkele, beperkte, traceerbare verontreiniging, die wel het karakter had van een calamiteit, maar waartegen de Nederlandse autoriteiten adequaat waren opgetreden en die dus voor de Nederlandse consument verder geen gevaar had opgeleverd. Ook tegenover buitenlandse overheden, waaronder de VS, antwoordde Veerman aanvankelijk dat er geen gevaar voor een brede verontreiniging van zuivel en vlees had bestaan.

Toch was dat precies wat zich in de praktijk wél had voorgedaan. Op Kamervragen moest de minister alsnog toegeven dat er groeihormonen met kankerverwekkende eigenschappen breed in de Nederlandse  veehouderij hadden gecirculeerd, hetgeen feitelijk had moeten betekenen dat  uit voorzorg vanaf dat moment de Nederlandse export van zuivel en vlees (70% van de productie) had moeten worden stilgelegd. Die conclusie werd echter niet getrokken. In plaats daarvan werden de ministeriële luiken gesloten en werd het onderzoek naar de omvang van de vervuiling opeens gestaakt. De vervuiling, opgelost in glucosewater, had zich op dat moment echter al breed verspreid over de veevoedersector, ook over droge veevoederbrokken en niet alleen over het stroompje nat brijvoer van beperkte omvang, waar minister Veerman het steeds over had. Het balletje begon te rollen toen er bij een van de boeren die onder toezicht waren geplaatst omdat ze met de natte voerstroom in aanraking waren geweest, ook positieve biggen werden aangetroffen die geen spatje breivoer  hadden gegeten, maar wel droogvoer. Die biggen hadden dus  volgens de lezing van Veerman onmogelijk positief kunnen testen. De varkensboer waarbij dit voorval plaatsvond, Jack Gommers, kreeg vervolgens geen enkele uitslag te zien van zijn lab-resultaten en werd bovendien op alle mogelijke manieren door overheidsinstanties tegengewerkt bij zijn verwoede pogingen alsnog objectieve uitslagen boven water te krijgen. Die situatie duurt voort tot op de dag van vandaag, ondanks al zijn WOB-verzoeken, zijn gang naar ministeries, productschappen, Raad van State, Europees Hof voor de Rechten van de Mens en ondanks de support  die Gommers kreeg van De Correspondent en de Nationale Ombudsman, die het ministerie van EZ tot transparantie maande.

Wat is nu de droeve oogst van dit verhaal?

• Gommers’ bedrijf werd voor 2 jaar onder toezicht geplaatst, nadat hij compensatie voor zijn dieren accepteerde onder voorwaarde dat hij lab-uitslagen van een 2nd opinion onderzoek zou ontvangen. Die kwamen echter nooit, want de duplo- en triplo-monsters waren ‘zoek’, evenals de karkassen! In zijn taaie strijd om de onderzoekresultaten ging hij ten slotte failliet.
• Ondanks de uitspraak van de Nationale Ombudsman handhaaft de Nederlandse overheid zijn gebrek aan transparantie tot op de dag van vandaag en wordt daarin gedekt door (semi)-overheidsinstanties uit de veevoedersector en veehouderij, alsmede de toezichthouder.
• Ook op Europees niveau wensen toezichthoudende instanties hun handen niet te branden aan de handelwijze van de Nederlandse autoriteiten ter zake van de MPA-crisis en houden zich graag verre van enige vorm van (gerechtvaardigde) interventie achteraf. Wellicht dat dat ook iets te maken heeft met de juridisch niet te verantwoorden rol die een aantal overheidsdienaren klaarblijkelijk speelden in de afhandeling van de MPA-crisis. Dit zoals beschreven in  het gelekte interne KLPD-rapport ‘Inventarisatie milieucriminaliteit’ (2003).
• De Nederlandse overheid hanteert sinds de MPA-crisis stilzwijgend een eindige drempelwaarde voor hormonaal werkende stoffen in voedsel, in weerwil van de 0-tolerantie die door de Europese richtlijnen wordt voorgeschreven. Deze discrepantie wordt vervolgens door de Raad van State als een gegeven beschouwd, in het oordeel dat de Raad in 2017 over Gommers’ zaak heeft uitgesproken.
• De minister van Landbouw heeft ook in 2017 in antwoord op Kamervragen nog gesteld dat zij in 2002 van de Europese Commissie toestemming had om van de voorgeschreven 0-tolerantie af te wijken, zonder daar overigens hard bewijs voor te kunnen aanvoeren.
• De Nederlandse overheid laat dus consequent de belangen van de nationale economie prevaleren boven de belangen van voedselveiligheid en volksgezondheid.
• Deze maand verwacht Jack Gommers toelichting en uitleg te ontvangen in een gesprek met Pfizer Nederland over de vraag hoe het chemisch/farmaceutisch afval van het Ierse Wyeth op duizenden Nederlandse (rund-)veebedrijven terecht heeft kunnen komen.
• Achmea rechtsbijstandsverzekering heeft Jack Gommers  toegezegd hem deze maand uiteen te zullen zetten waarom Achmea besloot hem als belanghebbende geen inzage te geven in de gegevens die middels een WOB-verzoek door de verzekering bij de overheid mede namens hem waren opgevraagd, ter zake van aard en verspreiding van chemisch/farmaceutisch afval in de Nederlandse veehouderij. Dit  inclusief de uitslagen van onderzoek gedaan op zijn eigen bedrijf!

Voor het oorspronkelijke artikel zie https://www.thinkitagain.com/single-post/2019/03/24/Food-safety-in-the-Netherlands-is-threatening-public-health